Miasta i krainy
Warszawa
Wycieczki do Warszawy lat temu czterdzieści
Przeszło dwadzieścia lat byłam w Warszawie przewodnikiem wiejskich turystów. Jakże inaczej przedstawiało się wtedy nam, działaczom oświatowym, zagadnienie turystyki. Zwiedzanie miasta odgrywało w naszej pracy rolę ważkiego czynnika oświatowego, kulturalnego, społecznego i politycznego. Mieszkając w Warszawie, małe mieliśmy możności stykania się z ludnością wiejską, stanowiącą cel i główny obiekt naszych wysiłków i pracy. Zachęcano chłopów […]
Read More
Miasta i krainy
Wilno i Wileńszczyzna
Tak zwana Wileńszczyzna albo Litwa Środkowa to kraina leżąca wzdłuż środkowego brzegu rzeki Wilii, obejmująca powiaty: wileński, oszmiański, trocki, święciański, lidz- ki, wołożyński, brasławski. Niegdyś lesista i bagnista, niedostępna ta kraina zamieszkana była przez plemiona litewskie, które naciskane z zachodu przez niemiecki Zakon, tu właśnie zorganizowały swe życie państwowe. Legendy o powstaniu państwa litewskiego związane […]
Read More
Mazury
Historia Mazur Pruskich – cz.4
Statek „Levetin” odchodzi z Lecu do Węgoborka o godzinie 6 rano z przystani w kanale. Przychodzę na przystań o godzinie 5 min. 45 — przystań pusta, nie widać ani służby, ani pasażerów. „Czyżby rozkład jazdy był zmieniony? czy statek dziś nie pójdzie?” 5 minut przed szóstą na puste wybrzeże ze wszystkich stron pośpiesznie nadciągają ludzie. […]
Read More
Mazury
Historia Mazur Pruskich – cz.3
Pomimo że hakatysta Hensel zapewniał, iż ludność mazurska odporna jest na „wielkopolską agitację” — rząd jednak nie zaniedbywał usiłowań dla usunięcia Mazurów od wpływów polskich, w ogóle od Polaków. W statystykach zaczął posługiwać się stale nomenklaturą „Mazur”, „mazowiecki” zamiast dawnej formy Polak-ewangelik; do języka Mazurów nie stosowano ograniczeń językowych, jakim podlegał język polski na zebraniach […]
Read More
Mazury
Historia Mazur Pruskich – cz.2
Od wojen szwedzkich emigracja z wyniszczonej Polski ustaje, natomiast w XVIII wieku wzrasta tu liczebnie ludność niemiecka. Pierwsi królowie pruscy, otaczając ludność niemiecką specjalną opieką, starają się jednocześnie przeszkodzić dalszemu rozszerzaniu się Polaków. Król Fryderyk Wilhelm w 1724 roku zakazuje Polakom osiedlać się w swych ziemiach. Największą jednak klęską dla narodowości polskiej w Prusach był […]
Read More
Mazury
Historia Mazur Pruskich – cz.1
Na północ od byłej guberni łomżyńskiej i płockiej, wzdłuż granicy byłego Królestwa Polskiego (od Mławy do Przerośli) ciągnie się szerokim pasem (dł. 209 km, szer. 90 km) ziemia zwana Pruskimi Mazurami. Kraina ta, nie wchodząc nigdy w skład państwa polskiego, zamieszkała jest przez lud polski i geograficznie stanowi całość z sąsiednimi ziemiami polskimi. Granicy naturalnej […]
Read More
Gdańsk
O Gdańsku – cz.3
W tych warunkach nie można się dziwić, że w XVIII wieku Gdańsk broni się wszelkimi siłami przed zaborczością króla pruskiego, który w układach rozbiorowych (I rozbiór) chce Gdańsk zagarnąć. Gdańszczanie nie chcą się oderwać od Rzeczypospolitej. Wobec niemocy Rzeczypospolitej Polskiej ślą protesty do rządów Anglii, Holandii, szukają pomocy u Rosji. Zwłaszcza lud prosty gromadzi się […]
Read More
Gdańsk
O Gdańsku – cz.2
Po klęsce grunwaldzkiej Zakon chciał sobie wynagrodzić poniesione straty przez zyski pieniężne, biorąc w swoje ręce handel zbożem, zakupywał zboże polskie i drzewo polskie, wysyłając je dalej w świat, czym wywoływał niezadowolenie kupców i mieszczan gdańskich; dążyli oni stale do oderwania się od Zakonu, a przyłączenia do Polski. Toteż Gdańszczanie stają na czele spisku przeciw […]
Read More
Gdańsk
O Gdańsku – cz.1
Pójdziemy dalej: kto stopy przysunie Na wód północnych wybrzeże żółtawe, Ujrzy na straży posępną Mołtawę I radującą się wiecznie Radunię,Co jak odźwierne u progu Wisły strzegą Bram bursztynowych Morza Bałtyckiego.Deotyma Od kilku tygodni ciągle wszystkie polskie gazety piszą o Gdańsku. Tam bowiem w Paryżu, przy naradach w sprawie pokoju, mówią teraz o Gdańsku: czy Gdańsk […]
Read More
Warszawa
Rada miejska Warszawy w 1861 i 1862 roku – cz.3
Zanim jednak wybory zostały ukończone, ciągle zmieniający się kurs polityki rosyjskiej w Królestwie doprowadził do ogłoszenia w dniu 14 października stanu wojennego, w czasie którego wobec wzmożonych represji nie było przez długi czas mowy o wprowadzeniu w życie nawet tak ograniczonego autonomicznego samorządu. W początku 1862 roku w Petersburgu toczyła się walka między tymi, którzy […]
Read More