Dnia 20 czerwca 1922 roku, po sześciuset latach nie­woli, po wielu trudach, walkach i wysiłkach znaczna część Śląska Górnego złączona została z Rzecząpospolitą Polską.

Od czasu traktatu wersalskiego, przez czas plebiscytu, po plebiscycie, w czasie ostatecznych umów polsko-nie­mieckich porządek i spokój na Śląsku utrzymywały wła­dze złożone z przedstawicieli państw koalicyjnych (Anglii, Francji, Włoch itd.).

19 czerwca władze te zaczęły opuszczać Śląsk, zdając jedne jego części Polakom, inne Niemcom. Rozpoczęto od Katowic i katowickiego powiatu, gdzie dotąd przebywały władze i wojska francuskie, a teraz ziemia ta przecho­dziła pod panowanie polskie. 19 czerwca rano zdjęto z gmachu rządu sztandary koalicyjnych państw, a w kil­ka chwil później na gmachu tym powiewał już sztandar polski. Z głównej warty na rynku zeszli żołnierze fran­cuscy, a miejsca ich zajęli byli powstańcy śląscy, aby nazajutrz ustąpić to miejsce żołnierzom polskim.

Dnia 20 czerwca władze polskie i oddziały wojska pol­skiego weszły na Ziemię Śląską. U wrót Śląska, nad rzecz­ką Brynicą, która dotąd stanowiła granicę między Polską a Śląskiem, ludność śląska wzniosła bramę tryumfalną z kwiecia i zieleni. Bramę zamykały kajdany. Olbrzymie tłumy Ślązaków zgromadziły się tu u granic swej ziemi.

Bramą tą weszły oddziały polskie. Generał Szeptycki prze­ciął łańcuch, kajdany z brzękiem upadły. Wzniosły się okrzyki. Wzdłuż drogi, na dwumilowej przestrzeni od Szopienic do Katowic, aż po Bytom, gęstym, nieprzejrza­nym szpalerem stała ludność miejscowa, witając wcho­dzących okrzykami i kwiatami. Dwanaście bram tryum­falnych stanęło po drodze, ostatnia pod Katowicami była zbudowana z węgla. O 9 rano uderzyły wszystkie dzwony kościelne, gwizdnęły syreny fabryk i lokomotyw.

Na rynku katowickim tłumy ludności zalegały chod­niki, balkony, dachy domów, radośnie witały przybyłych, obrzucając ich deszczem kwiatów — wyrażały swą radość z dokonanego wreszcie zjednoczenia.

Od dnia 20 czerwca 1922 roku w skład Rzeczypospoli­tej Polskiej wchodzi województwo śląskie, obejmujące dziewięć powiatów:        katowicki, lubliniecki, pszczyński, rudnicki, rybnicki, świętochłowicki, tarnogórski, bielski i cieszyński (dwa ostatnie na Śląsku Cieszyńskim), z mia­stem głównym Katowice. Śląskie województwo tymcza­sem posiadać będzie pewien samorząd; sejm śląski sta­nowić będzie dla tej ziemi oddzielne ustawy.

Jak wiemy, Ziemia Śląska jest bardzo bogata, skarby jej mineralne, a zwłaszcza węglowe — są olbrzymie. Wiele kopalń i hut żelaznych i ołowianych należało do rządu niemieckiego, teraz staną się własnością państwa polskie­go (nie pojedynczych ludzi); te kopalnie państwowe na Śląsku wydobywają więcej węgla niż wszystkie kopalnie w Dąbrowskim Zagłębiu Górniczym, i to węgla najlep­szego gatunku, takiego, jaki używa się dla przetapiania żelaza — takiego węgla Polska dotąd prawie nie posia­dała, sprowadzać go musiała zza granicy, często ze Śląska. Gospodarstwo polskie od dnia 20 czerwca 1922 roku zmie­ni się: nie będziemy zmuszeni sprowadzać węgla zza gra­nicy, będziemy go nawet wywozili, dostarczali innym. Ru­dę żelazną, którą dotąd wywoziliśmy za granicę do hut śląskich, teraz przetapiać będziemy u siebie. Do ziem polskich, przeważnie rolniczych, przyłączone zostają oko­lice, w których liczba robotników jest bardzo duża, po­większy to liczbę robotników polskich, ich stowarzysze­nia, zatem ich siłę i znaczenie w państwie.

Dnia 16 lipca urządzono w Katowicach uroczystość zjednoczenia Śląska z Polską. Zjechali do Katowic liczni goście z całej Polski, przedstawiciele stowarzyszeń i rzą­du: posłowie sejmowi z marszałkiem na czele, ministro­wie, wreszcie dziennikarze, aby opisać uroczystości.

Najważniejszą częścią uroczystości było odczytanie i podpisanie aktu przejęcia władzy nad Śląskiem przez Rząd Polski. Akt ten spisany na pergaminie, ozdobionym przez śląskiego malarza, Lichonia, herbami polskimi i wi­zerunkami miast, tak brzmi:

„Traktat pokojowy między mocarstwami sprzymierzo­nymi i stowarzyszonymi a Niemcami, podpisany w Wer­salu w dniu 20 czerwca 1919 roku, oparty na uświęconej zasadzie samostanowienia narodów, postanowił w arty­kule 98 odwołać się do ludności Górnego Śląska celem stwierdzenia jej woli co do przynależności państwowej.

Na podstawie plebiscytu, w dniu 20 marca 1921 roku, powzięto decyzję podziału Górnego Śląska, przy czym części powiatu raciborskiego, części powiatu rybnickiego, cały powiat pszczyński i katowicki, części zabrskiego, gli­wickiego, bytomskiego, tarnogórskiego i lublinieckiego przyznano Rzeczypospolitej Polskiej.

Dla upamiętnienia uroczystości objęcia tych ziem, któ­re w myśl wyrażonej woli ludności łączą się z powrotem z Macierzą, dokument niniejszy zostaje sporządzony przez uczestników uroczystości.”

Akt ten podpisali reprezentanci Rządu i Sejmu.

W przemówieniu swoim wojewoda śląski, Rymer, mó­wił:

„Oddajemy Polsce nasze serca na zawsze, oddajemy naszą ziemię, skarby ukryte w jej łonie, ślubując dozgonną wierność ojczyźnie.” W zakończeniu swego przemó­wienia ofiarował przedstawicielowi Rządu Polskiego bryłę ziemi śląskiej w postaci węgla i kruszców: żelaza i cyn­ku: „Zawieź ją do Warszawy, do serca naszej ojczyzny, na znak, że ziemia ta, jej skarby są odtąd własnością Polski.”

Nadto ofiarowano Rządowi Polskiemu w darze model kopalni górnośląskiej, zrobiony w węglu, aby dar ten przypominał Rządowi górniczy charakter Ziemi Śląskiej.

W odpowiedzi przedstawiciel Rządu Polskiego zapew­nił województwo śląskie, że szanować będzie jego samo­rząd, ale jednocześnie da mu opiekę, pomoc, aby przy bo­gactwach naturalnych mógł się Śląsk rozwijać, postara się też zbliżyć i zżyć z nim inne dzielnice kraju.

Na co odpowiedziano okrzykiem: „Ziemia Śląska, nie­rozerwalna część Rzeczypospolitej! Lud śląski i Sejm ślą­ski niech żyje!”

Zdjęcie pochodzi z portalu wikimedia.org. Autorem jest Krzysztof. Zdjęcie zostało wykorzystane na podstawie licencji CC BY-SA 3.0.